Naaimachines

We zullen doorgaan… dagelijks horen we het liedje op Radio 1 in de versie van een bekende muzikant. De ene cover is soms al wat beter dan de andere maar hier gaan we het nu niet over hebben. Ik ga het hebben over ‘mondmaskers’. Wie me een beetje kent weet dat naaien nooit een van mijn passies is geweest. Het zit niet in de genen. Noch mijn grootmoeders, noch mijn mama waren gezegend met het talent. Eigenlijk mag ik dit niet zeggen want ik weet het niet. Ik heb ze het nooit zien doen en geen van hen had een naaimachine… of toch, meme Germaine, mijn grootmoeder langs vaders kant, had een Singer: zo een antiek exemplaar onder een houten kap. Ze stond veilig opgeborgen in een kast in de veranda en ik kan me niet herinneren dat meme Germaine er ooit achter heeft gezeten. Haar zus, tante meseur (in de volksmond) of tante nonneke in het klooster van Kuurne, had het talent wel. Ze gaf zelfs snit en naad in de naaischool. Soms was ze mijn redder wanneer er weer één of ander naaistukje klaar moest zijn voor school. Ik moet wel zeggen dat ik het werkstukje toch vaak alleen maakte wat me natuurlijk de lieveling van de leerkrachten naaien maakte… niet dus. In het katholieke meisjesonderwijs werden we toen nog opgeleid tot goede huisvrouwen. Hoe ontvangen we onze gasten, hoe verzorgen we onze baby’s en handwerk… allemaal in een uurtje les. Ik was altijd het kneusje van de klas tijdens dat uurtje. ‘Hoe slaag je erin een kussensloop te haken dat onderaan 20 cm breed en bovenaan 40 cm is?’ Weet ik niet mevrouw, dat ging gewoon zo…’ Ik wist het eerlijk gezegd ook niet. Mijn tulp op een doekje borduren is maar half af geraakt omdat mijn draad altijd wel in de ‘knoop’ raakte, de draad brak door of de naald brak in twee. Horendol werd ik ervan. Zoals gezegd kreeg ik thuis of bij de grootmoeders niet veel hulp zoals dat bij de andere leerlingen vaak het geval was. De naai-activiteiten van Meter Netje, grootmoeder langs moederzijde beperkten zich tot het aannaaien van een knoop of het stoppen van een kous. Toen werden nog kousen gestopt met een marmeren ei erin om de twee zijden van elkaar gescheiden te houden. Tenminste dat denk ik toch. Thuis hadden we een groene en die heeft me altijd gefascineerd maar meer om de vorm en het materiaal.
Enkele jaren verstreken zonder dat ik het naaitalent nodig had. Ik lag er niet echt wakker van tot ik mijn man leerde kennen. Zijn familie langs vaders kant had een kledingzaak waar zijn grootmoeder haar naaitalenten kon botvieren. Dat was de super league van het naaien. Ook mijn schoonmoeder en schoonzus bleken goed overweg te kunnen met de naaimachine. Mijn schoonmoeder naaide zelfs het kleed van mijn schoonzus voor ons trouwfeest. Ik vond dat ik op zijn minst ook eens kon proberen. Mijn schoonmoeder leerde me stikken, rechte lijnen, en ik ben erin geslaagd onze eerste gordijnen te maken. Maar daar is het toen bij gebleven. De ambitie was er nochtans en ik kocht een Singer naaimachine in een of andere aanbieding bij Blokker. Ik kan me zelfs niet meer herinneren of ik er ook mijn gordijnen mee heb gestikt of dat ik die heb voleindigd met de machine van mijn schoonmoeder.
De naaimachine stond in de kast tot een van de buitenlandse doctoraatsstudenten op mijn werk me vertelde dat ze graag naaide en dat ze het miste nu ze geen naaimachine ter beschikking had. Ik leende die van mij uit en het nieuws verspreidde zich snel op de faculteit. Geregeld nam ik de machine mee naar het werk en Isabelle en haar naaimachine werden zowaar een item. Hoewel ik er zelf niet mee naaide. Ik veranderde van faculteit en mijn Singer werd weer werkloos.
En dan breekt Corona uit… Mondmaskers is het woord van de laatste twee maanden. Eerst waren ze niet nodig, dan wel en dan ineens verplicht maar er zijn er niet genoeg. Naaien blijkt ineens een overlevingstalent. Filmpjes over het maken van mondmaskers voor mensen die niet zo bedreven zijn met naald en draad zoals ik verschijnen op sociale media. Het moet gezegd, het kan lukken maar eerlijk gezegd ben ik misschien wel een beetje fier en zie ik me niet de trein opstappen met een in stukken gesneden T-shirt voor mijn mond. Laat staan dat ik de faculteit architectuur zo binnentreed. Creativiteit is dan wel belangrijk bij architecten maar een beetje ambacht is wel nodig.
Dus besliste ik deze week de machine terug onder het stof te halen en een poging te wagen. Lieven Scheire kan het ook, waarom zou het mij niet lukken. En als het lukt, kan ik er maken voor verenigingen want ambitieus ben ik wel. Eerst wat stof zoeken die hiervoor kan dienen. De resten van de gordijnstof, waarmee al de schoolwerkjes van mijn dochters werden voorzien en waarbij ze nog altijd over klagen over het gebrek aan variatie in stof, zijn op. Daarenboven zie ik mezelf ook niet rondlopen met de gordijnstof die 15 jaar geleden al uit de mode was. In het kiezen van tijdloze stoffen ben ik ook al geen talent. Ik vond gelukkig nog wat lapjes stof die ik blijkbaar enkele jaren geleden in een opwelling om terug te naaien had gekocht in de Veritas. Nu nog stof voor lintjes… ik dacht dat de gordijnenlinten wel konden dienen. Daar heb ik nog meters van maar die zijn te breed en ook niet zo handig.
De naaimachine wordt opgesteld in huis en ik beslis mijn eerste mondmasker ‘in het klad’ te maken met een zakdoek en dan toch het gordijnenlint. Dan begint het gevecht met de machine… het bedraden lukt me niet echt. Mijn naaimachine is al zo verouderd dat de handleiding enkel nog te vinden is op een Chinees YouTube filmpje. Dat begint goed maar gelukkig is beeld bij filmpjes vaak belangrijker dan tekst. Het nadeel is dat het filmen nogal amateuristisch is en het niet altijd even duidelijk is hoe het moet. Bijna geef ik het op… iedere keer wanneer ik denk het goed te hebben loopt de draad vast… Ik weet weer waarom ik het naaien niet leuk vind. Mijn ongeduld wordt op de proef gesteld. Ik bespreek mijn frustratie met collega’s en blijkbaar moet je de machine eens oliën omdat ze beter zou werken. Uiteraard niet met extra-vierge olijfolie maar met machineolie. Die hebben we natuurlijk niet in huis. Reden genoeg om er toch niet aan te beginnen, denk ik. Maar ik wil niet opgeven. Op de sociale media zie ik heel wat zelfgemaakte mondmaskers passeren van vrienden en ik wil het ook kunnen. Zo onhandig ben ik nu toch ook niet. Na een tiental keer het filmpje te hebben bekeken, heb ik uiteindelijk de hulp van mijn man ingeroepen. Stammende uit een hele familie naaiers is hij een ervaringsdeskundige. En ja, na samen nog een paar keer het filmpje te bekijken van mijn Singer in een groezelig Chinees naaiatelier is het ons gelukt. De bovenste en de onderste draad vormen nu samen een steek. Hoera!
Ik snijd mijn stofje, speld waar nodig, eventjes strijken en dan onder de naald ermee. Het ziet er poepsimpel uit op het filmpje van mondmasker.be. Toch het wordt het een uitdaging. Voor een onervaren naaister als mezelf zijn er nog drie obstakels. Het leren stikken op een lijn had ik al onder de knie en de lijntjes van de zakdoek komen hiervoor ook goed van pas. Maar dan, die lintjes meenaaien en vooral de plooitjes erin stikken en de dunne zoompjes. Eens de naald de plooi bereikt schuift de stof weg en is het terug een plat stukje stof,… maar ik geef niet op. Pak nog wat restjes stof die ik vind en zet me eraan: plooitjes leren stikken, dunne zoompjes stikken en lintjes mee stikken. Het begint zowaar te lukken. Het gezoem van de naaimachine maakt me zelfs rustig. De opperste concentratie laat me even de wereld vergeten en het vervolledigen van een eerste proefmasker lukt me. Hier en daar nog een paar details. Ik ben zowaar een beetje fier… het is nog niet echt een exemplaar om op straat mee te lopen maar het zit erin. Ik voel het. Binnenkort prijk ik over straat met exemplaren aangepast aan de outfit. Had ik toch maar stof gekocht bij Dries Van Noten toen hij een ‘Fabric Sale’ hield en ik verkeerdelijk dacht dat het een fabrieksverkoop was van outfits en geen stoffenverkoop…. Maar niet getreurd, er komt zeker nog een ‘Fabric sale’ en tegen die tijd maak ik zelf de outfit met bijpassend mondmasker.
We zullen doorgaan zing ik bij mezelf…